~ Luister eens terug naar je eigen presentatie en let op deze drie dingen…

STEM. Doe je ogen dicht en luister naar je stem. Hoe klinkt het? Hoog, laag, hard, zacht, vriendelijk, vragend, overtuigend, kinderachtig, zangerig, dwingend, sympathiek, schor, dominant, aarzelend, hees?

SPRAAK. Hier gaat het om articulatie, adempauzes, tempo, accenten. Is het duidelijk? Maakt de spreker een punt? Krijg je als luisteraar de tijd om dat te luisteren of golven de zinnen maar over je heen?

TAAL. Hoor je jargon, spreektaal, schrijftaal, bijzinnen, stopwoordjes (‘eigenlijk, natuurlijk, zeg maar, uh…), dikdoenerij (‘Ik ben woonachtig en werkzaam…’) of juist kleinmakerij (‘Een stukje, een beetje…’)?

In een podcast, een radio-interview of een hoorspel luister je naar hoe iemand praat en naar wat iemand zegt.

Stem, spraak, (stop)woorden: je hoort het allemaal. Misschien vallen je nog andere geluidjes op: snuifjes, stiltes, klanken, maar je vaart op je oren (en je gevoel). En uiteraard volg je de verhaallijn.

Het is fijn om te luisteren en zelf je beelden te vormen. Ik kan me goed herinneren dat ik als klein meisje thuis naar de schoolradio mocht luisteren. Dat vond ik speciaal en intiem. Het waren vaste programma’s met verschillende sferen, stemmen en herkenbare tunes.

Als ik ziek was, draaide mijn moeder eindeloos langspeelplaten van Jip & Janneke (‘Jip is op de cake gaan zitten’ ) en van Herman van Veen. Vele malen dezelfde muziek, dezelfde woorden. Ik kende ze uit mijn hoofd en dat gaf mij een heerlijk gevoel. Vertrouwd. Ook de school-tv kon mij bekoren; traag, vermakelijk, leerzaam en in zwart-wit, doch de herinnering aan de radio is intenser.

Wij zijn primair auditief ingesteld, ik ben ervan overtuigd. Zicht, plaatjes, woorden, lezen, PowerPoint, online presentaties zijn later in onze evolutie toegevoegd. Nog voor we geboren zijn stemmen we ons met onze oren af op de wereld. De stemmen van onze ouders zijn onze ankers, als we nog nauwelijks kunnen zien. En wie houdt er niet van voorgelezen worden? Van luisteren naar verhalen?

Maar momenteel turen we veel naar onze beeldschermen want online presenteren neemt een vlucht.

Natuurlijk: non-verbale signalen, mimiek, motoriek, kleding, camerastandpunt en achtergrond: het spreekt allemaal boekdelen. Maar ondertussen vangen je oren ook van alles op.

Inmiddels weten we dat online presentaties (lessen, colleges, trainingen) efficiënt en kort kunnen. We weten ook dat het vermoeiend is. Dat komt onder meer door het onnatuurlijke schakelen tussen beeld en geluid. We kunnen elkaar niet (r)echt in de ogen kijken, het perspectief en de achtergrond van de spreker zijn soms wonderlijk,  rommelig of afleidend. En vaak is het geluid een fractie vertraagd. Daar waar je vroeger ad rem of geestig was, sla je nu soms de plank mis en krijg je geen lach, maar een pijnlijke stilte. ‘Ik ben opeens een gemiddelde docent’, klaagde een steengoede collega trainer van ons in de masterclass Bezield Spreken.

Als wij met mensen werken, (de basis: Presenteren in 1 dag, Presenteren in 2 dagen, individuele coaching) gaan we vaak in laagjes te werk. Je kunt het zelf ook proberen. Neem jezelf eens op (telefoon) terwijl je een presentatie houdt en kijk en luister daarna terug.

Eerste stap is dan altijd: Kijk naar de presentatie zonder geluid. Wat valt op? Nodigt het beeld uit? Kan het sympathieker, energieker, lichter, toegankelijker? Daarna luister je naar stem, spraak en taal.

Tijdens onze online coaching en online training maken we (uiteraard met toestemming) opnames. Dat is in bijvoorbeeld Teams en Zoom eenvoudig. Terugkijken en luisteren is zo gepiept.

Vind je dit ook zo boeiend en wil je meer weten?  Bel me dan ouderwets op dan praten we er eens over. En dan vormen we zelf een beeld van hoe we er uitzien.